އަހަރެންނަކީ ޤައުމީ ޔުނިވަރސިޓީގައި ކިޔަވަމުންދާ ދަރިވަރަކީމެވެ. އަހަރެންގެ ފިރިމީހާއަކީ ސަރުކާރު އޮފީހެއްގެ ޒިންމާދާރު ވެރިއެކެވެ. އަހަރެންގެ ކިޔެވުން ނިމެނީ މެންދުރު 12:30 ގައެވެ. ފިރިމީހާގެ ހުސްވަގުތު އޮންނަނީ 12:00 ން 13:00 އަށެވެ. އެވަގުތުގެ ތެރޭގައި އަހަރެން ގެޔަށް ލައިދޭން އަންނާނެކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ. މިހާރު ގަޑިން 5:30 ވީއެވެ. އަދިވެސް އަހަރެން މި އިނީ ޔުނިވަރސިޓީގައެވެ. އޭނާ އަދިވެސް ނާދެއެވެ. މި ޙާލަތުގައި އަހަރެންނަށް އޭނާގެ އިންތިޒާރުގައި ހޭދަކުރާ ވަގުތު ފައިދާހުރި ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެއެވެ. ލައިބްރަރީއަށް ގޮސް މަޢުލޫމާތު މުއްސަނދިކުރެވިދާނެއެވެ. ނޫނީ ކޯސްމޭޓުންނާއެކު ގުރޫޕް ސްޓަޑީ ވެސް ހެދިދާނެއެވެ. ނޫނީ ކުރިޔަށް ހުރި އެސައިންމަންޓްތަކުގެ މަސައްކަތް ވެސް ކުރެވިދާނެއެވެ. ނޫނީ ހިނގާލާފައި ގެއަށް ވެސް ދެވިދާނެއެވެ. އޭނާ އަހަރެން ބަލާ އައިއިރު އިރުއޮއްސި 6:30 ވީއެވެ. އެވަގުތު އަހަރެން އަވަހަށް ސައިކަލު ފަހަތަށް އަރައި އޭނާއާއެކު ގެޔަށްދާން ދަތުރު ފެށީމެވެ. ގެއަށް ގޮސް ހަމަޖެހިގެން ކަންވީގޮތް އޮޅުންފިލުވުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ. ވޭތުވެދިޔަ 6 ގަޑިއިރު ކިތަންމެ ޝަކުވާއެއް ކުރިޔަސް އަނބުރާ ހޯދޭނެ ހެއްޔެވެ؟
އަހަރެމެން އެންމެން ވެސް ޝަކުވާކުރަމެވެ. ތިބާއަކީ ދުނިޔޭގައިވާ އެންމެ އުފާވެރި މީހާ ކަމުގައި ދައުވާކުރާ ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް، ތިބާގެ ވެސް ޝަކުވާތަކެއް ހުންނާނެއެވެ. ޝަކުވާ ކުރުމަކީ ތަބީޢީކަމަކަށް ވީ ހިނދު، ބައެއްފަހަރު ތިބާއަށް މިކުރެވެނީ ޝަކުވާކަން އަމިއްލަ ނަފުސަށް އިހްސާސް ވެސް ނުކުރެވެއެވެ. ޝަކުވާކުރުމަކީ ސިކުނޑިން އެއްޗެއް ބޭރުކޮށްދޭ ކަމެއްނޫނެވެ. ހާސްކަމާ ކަންބޮޑުވުން ފިލުވައިދޭކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް ޝަކުވާއިން ސިކުނޑިއާއި ދުޅަހެޔޮކަމަށް ނޭދެވޭ އަސަރުތައް ކުރުވައެވެ. ޝަކުވާތަކުން އެއްކިބާ ވުމަށް އަމިއްލަ ނަފުސު ހާނުވަން ޖެހެއެވެ.
ޝަކުވާކުރުމުން ދުރުހެލިވުމަށް އަމަލުތައް ބައްޓަންކުރަންވީ ގޮތް
- - ޝުކުރުވެރިވާށެވެ.
ތިބާގެ ޙަޔާތުގައި އެކުގައިވާ ރަނގަޅު ބައިވެރިންނާ، ރަހްމަތްތެރިންނާ، އާއިލާ މީހުންގެ ފަރާތުން ލިބެމުންދާ އެހީތެރިކަމާއި އަޅާލުމާއި ލޯތްބާމެދު ވިސްނާލާށެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަޠައާލާ ތިބާއަށް ދެއްވި ނިޢުމަތްތައް މަތިން ހަނދުމަކޮށްލާށެވެ. މާއްދީގޮތުން ތިބާއަށް ލިބިފައިވާ ގެދޮރާއި މުދަލާއި ސަވާރީއާއި ފައިސާމަތިން ވެސް ހަނދާން އާކޮށްލާށެވެ. ތިބާ އެމީހަކާމެދު ޝަކުވާކުރާ މީހާގެ ފަރާތުން އުނިވިކަންކަމަށްވުރެ، ފުދިފައިވާ ބޭނުންތަކާއި، ހެޔޮކަންކަން މަތިން ހަނދާންކޮށްލާށެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް ގުނާ ނިމޭއިރު ތިބާކުރާ ޝަކުވާތަކުގައި ކިހާ އަގެއް ނެތްކަން އަމިއްލަ ނަފުސަށް އިހްސާސްކުރެވޭނެއެވެ.
- - ޒިންމާދާރުވާށެވެ.
އެއްވެސް ކަމަކާ ހިތުގައި ޝަކުވާ އުފެދޭނަމަ އެކަމެއް ޙައްލުކުރާނެ ގޮތަކާ މެދު ވިސްނާށެވެ. އެކަން ޙައްލުކުރާނެ ގޮތެއް މި ވަގުތު ނުފެނުނު ނަމަވެސް މާޔޫސްނުވާށެވެ. އެކަން ޤަބޫލުކުރާށެވެ. އެއަށްފަހު ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު އެ މައްސަލައަކާއި ކުރިމަތިލާ ޙައްލު ހޯދުމަށް ހިއްމަތްކުރާށެވެ. ޙައްލެއް ނުފެނިއްޖެނަމަ އެކަން ޤަބޫލުކޮށް ސިކުނޑި އެހެން ދިމާއަކަށް އަބުރާ އަމާޒު ބަދަލުކޮށްލާށެވެ. ތިބާ އަބަދު ހުއްޓާނުލާ ޝަކުވާ ކުރިޔަސް ބައެއް ކަންކަން ބަދަލު ނުކުރެވޭނެކަން ދަންނާށެވެ. އެހެންކަމުން ޒިންމާދާރުވެ، ޝަކުވާތަކާ ދުރުހެލިވާށެވެ.
- - އުފާވެރިކަން ލިބޭކަންކަން ދެނެގަންނާށެވެ.
ތިބާގެ އުފާވެރިކަން ގުޅިފައިވާ ކަންކަން ދެނެގަންނާށެވެ. އެގޮތުން ދީނީ ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ސަމާލުވާށެވެ. އޭގެއިތުރުން ވީވަރަކުން ސުންނަތްތަކަށް ވެސް ވަގުތު ދޭށެވެ. އަނެކުންނަށް އެހީތެރިވުމުގައި އަތުކުރި އޮޅާލައި މަދަރުވެރިއަކަށްވާށެވެ. އަމިއްލަ ނަފުސުގެ ހިތްހަމަޖެހުން ދެގުނަ އިތުރުކޮށްދޭނެއެވެ. ގުޅުންތައް ބަދަހިކޮށް، އަމިއްލަ ނަފުސުގެ ކުރިއެރުމަށް މިންނަތްކުރާށެވެ. ޙަޔާތުގައި ތިބާއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަންކަމުގެ ތެރެއިން އުފާވެރިކަން ލިބޭ ކަންކަން ދެނެގަތުމަށް ލަނޑުދަނޑި ކަނޑައަޅާ މަސައްކަތް ކުރާށެވެ. އެގޮތުން ވަޒީފާއާއި މެދު ހިތްހަމަ ނުޖެހޭނަމަ، ހިތްހަމަޖެހޭ ވަޒީފާއެއް ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރާށެވެ. އެހެނަސް ޤަބޫލުކުރަންވީ ޙަޤީޤަތަކީ ކޮންމެ ވަޒީފާއަކަށް ދިޔަސް ޝަކުވާތަކާއި ހިތްހަމަނުޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނެކަމެވެ. އެހެންކަމުން އަދާކުރަމުންދާ ވަޒީފާއިން ހިތްހަމަޖެހުން ހޯދުމަށް ދަސްކުރާށެވެ. ރަނގަޅަށް ކަމެއް ކޮށް ނިންމާލެވުމުން އަމިއްލަ ނަފުސަށް ހަދިޔާއެއް ދޭށެވެ. އެގޮތުން ގަންނަން ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ގަނެވިދާނެއެވެ. މިފަދަ ކުދިކުދި ކަންކަމުން ލިބޭ ހިތްހަމަޖެހުމުން ޝަކުވާތަކާއި ދުރުކޮށްދޭނެއެވެ.
- - އަމިއްލަ ނަފުސަށް އަޅާލާށެވެ.
ނަފުސުގެ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރުކޮށް ޝަކުވާތަކުން ސިކުނޑި ސަލާމަތްކުރުމަށް އަމިއްލަ ނަފުސަށްޓަކައި ވަގުތުކޮޅެއް ހޭދަކޮށްލާށެވެ. އެގޮތުން ހިތްހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރިކަން ލިބޭ ވަގުތުކޮޅެއް ހޭދަކޮށްލާށެވެ. ނަފުސަށް އަޅާލުމަށް ހޭދަކުރާ ވަގުތަކީ އުފެއްދުންތެރި ވަގުތަކަށް ހެދުމަށް ހިތްވަރުކުރާށެވެ. މިސާލަކަށް މުހިއްމު ލިޔުމެއް ކިޔާލާށެވެ. ހޫނުފެނުން ފެންވަރާލާށެވެ. ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ތަފްޞީރަށް ފީނާލާށެވެ. ނޫނީ އުންމަތުގެ އަގުހުރި ޝަޚުޞެއްގެ ޙަޔާތުނާމާ ކިޔާލާށެވެ. މިފަދަ ކިތަންމެ ކަމެއް ކުރެވިދާނެއެވެ. ތިބާއަށް ހިތްހަމަޖެހުން ލިބި ބޭކާރު ޝަކުވާތަކުން އެއްކިބާވެވިގެންދާނެއެވެ.
- - ވިސްނާގޮތް ބަދަލުކުރާށެވެ.
މިއީ ބުނެލަން ފަސޭހަޔަސް ކުރަން ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. އިންސާނުންގެ އާއްމު ވިސްނުން ހުންނަނީ އިދިކީލިކޮށެވެ. އެގޮތުން ފިނިފެންމަލުގެ ރީތިކަމުން ހިތްއުފާކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، ފުރަތަމަވެސް ލޮލުގައި އަޅައިގަންނާނީ އޭގައިވާ ކަށިތަކެވެ. އެހެންކަމުން މި ކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް ނަފުސު ހޭނުވުމަށް ކަމަކާމެދު ނުވަތަ މީހަކާމެދު ނައްސި ޚިޔާލެއް އުފެދޭ ހިނދު އޭގެ ބަދަލުގައި ފައްސިކޮށް ވިސްނުމަށް ނަފްސަށް ބާރުއަޅާށެވެ. އަނެކުންނާމެދު ޝަކުވާއުފެދޭ ޙާލަތުގައި ދެކޭގޮތް ބަދަލުކުރާށެވެ. ޝަކުވާތަކުން ވަގުތީ ހިތްހަމަޖެހުމެއް ލިބުނު ކަމުގައި ވިޔަސް ދެމިގެންދާގޮތެއްގައި ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރެއެވެ. ސައިންސުން ސާބިތުވެފައިވާ ގޮތުގައި ޝަކުވާ ކުރުމާއި، ޝަކުވާ އަޑުއެހުމަކީ ބުއްދީގެ ގޮތުންނާއި ޖަޒުބާތީގޮތުން ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރާ ނުހަނު ހައްސާސް މައްސަލައެކެވެ. ޝަކުވާކުރުމަކީ މައްސަލަތައް ހައްލުވުމުގެ ބަދަލުގައި އުފާވެރިކަން ގެއްލުވާލާ މައްސަލަތައް ބޮޑުކުރާ ކަމެކެވެ.
- - ހިއްސާކުރާށެވެ.
ހިތުގައި އުފެދޭ ޝަކުވާތައް ހިއްސާކުރާށެވެ. އެގޮތުން މުނާސަބު ވަގުތެއްގައި، ހިތްގައިމު މާހައުލެއްގައި، ބައިވެރިޔާއާއެކު މަޑުމައިތިރިކަމާ ރީތިބަހުން ޝަކުވާތައް ހިއްސާކުރާށެވެ. ޝަކުވާތައް ހިއްސާކުރާ ރާގާއި ބަސްމަގާއި ޖަޒުބާތަކީ ވެސް އެއިން ނުކުންނަ ނަތީޖާއަށް އަސަރުކުރާ ކަންކަމެވެ. ރަނގަޅު ކުރެވޭނެ ކަންކަމުގެ ޝަކުވާ ކުރުމުން އެދެވޭ ބަދަލުތައް އައުމަށް މަގުފަހި ކުރުވައެވެ. އެހެނަސް ހައްދެއް އިމެއް މިނެއް ނެތި ކުރެވޭ ޝަކުވާތަކުން ގުޅުންތައް ހީނަރުވެ، ވަކިވުމުގެ ސިއްކަ ޖެހިދެއެވެ. އެހެންކަމުން ޝަކުވާތައް ހިއްސާކުރުމަކީ ވެސް ނުހަނު ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު ދަސްކުރަންޖެހޭ ހުނަރެކެވެ. ތިބާއަށް އެކަންކަމުން ތަކުލީފު ލިބޭ ކަންކަން ލަދުނުގަނެ، އިހްސާސް ކުރެވޭ ބީދައިން އިހްތިރާމާއެކު ބައިވެރިޔާއާއި ހިއްސާކުރާށެވެ. އޭރުން ވަރަށް އަވަހަށް އެކަންކަމަށް ހެޔޮބަދަލެއް ފެނި ހިތްހަމަޖެހުން ލިބިގެންދާނެއެވެ.
- - ކަސްރަތުކުރާށެވެ.
ބުއްދިއާއި އެއްވަރަށް ޖިސްމުގެ ވަޒަންހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ކަސްރަތު ކުރާށެވެ. ޖިސްމާއި އެކު ވިސްނުން ވެސް ތާޒާވެ އުފާވެރިކަން އިތުރުވެ ޝަކުވާތަކާއި ދުރަށް ދިއުމަށް ބާރަކަށް ވާނެއެވެ. ގިނަ ޝަކުވާތައް ކުރެވެނީ ދުޅަހެޔޮކަން ކުޑަވުމުންނެވެ. ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރުވީ ވަރަކަށް ޖަޒުބާތީގޮތުންނާއި، ނަފްސާނީގޮތުންނާއި، ބުއްދީގެގޮތުން ވެސް ފުރާފުރިހަމަވުމަށް ބާރުލިބޭނެއެވެ. މިކަންކަމުގެ ނަތީޖާއަކަށްވެގެންދާނީ ޝަކުވާތައް މަދުވުމަށް ހިތްވަރު ލިބުމެވެ. އެހެންކަމުން ހަރަކާތްތެރި އުފާވެރި ދިރިއުޅުމަކަށް ކަސްރަތުކުރުމަކީ މުހިއްމުކަމެއް ކަމުގައި ދެކޭށެވެ.
- - ބޭރުފުށަށް ބަލާފައި ގޮތް ނުނިންމާށެވެ.
މީހެއްގެ ޙަޤީޤީ ޙާލަތު ނުއެނގި އޭނާ އާމެދު ގޮތް ނުނިންމާށެވެ. ކޮންމެ މީހެއްގެ ވާހަކައަކީ ތަފާތު ވާހަކައެކެވެ. ކުޑަ ހިނދުކޮޅަކަށް ތިބާ އޭނާގެ އައިނު އަޅައި ދުނިޔެއަށް ބަލައިފިނަމަ ފެންނާނީ މުޅިން އެހެން މަންޒަރެކެވެ. އޭނާގެ އައިނުގެ ކުލަ ތިބާގެ އައިނުގެ ކުލަޔާ ތަފާތު ވުމުން ތިބާއަށް ފެންނަ އެއްޗަކާ އޭނާއަށް ފެންނަ އެއްޗެއްގެ ތަފާތު ނުހަނު ފަސޭހައިން ދެނެގަނެވޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން ތިބާއަށް ޙަޤީޤީ ޙާލަތު އެނގުމުން އެ މައްސަލައަކާ މެދު ވިސްނުންތެރިކަމާއި އޯގާތެރިކަމާއެކު ކުރިމަތިލެވޭނެއެވެ. އެތަކެއް ގުޅުންތަކެއް ބަދަހިވެގެންދާނެއެވެ. ޝަކުވާގެ ވައިރަހުން ސަލާމަތްވެވޭނެއެވެ.
- - ޝަކުވާކުރުމުގެ ކުރިން ވިސްނާލާށެވެ.
ޝަކުވާކުރުމަށް އަނގަ ހުޅުވާލުމުގެ ކުރިން އަމިއްލަ ނަފުސާ ސުވާލުކޮށްލާށެވެ. އުފާވެރިކަމަށް ވުރެ މުހިއްމީ ޝަކުވާ ކުރުންތޯ ވަޒަން ކޮށްލާށެވެ. އުފާވެރިކަން އިޚްތިޔާރުކުރާށެވެ. ފަހިކޮށް ވިސްނުމަށް ސިކުނޑި ހާނުވާށެވެ. އަބަދުވެސް އޯގާތެރިވުމަށް މަސައްކަތްކުރާށެވެ. ޝަކުވާކުރުމުގެ ކުރިން ހެޔޮގޮތް އިޚްތިޔާރުކުރާނީ ތިބާއެވެ. އެހެންކަމުން ޝަކުވާ ކުރާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އިތުރަށް ވިސްނާލާށެވެ.
ތިބާގެ އިޚްތިޔާރުގައި ނެތްކަންކަމާމެދު ޝަކުވާ ނުކުރާށެވެ. ގުޅުންތައް ބަދަހިކުރުމަށް ކުރާ ޝަކުވާއަކީ ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު ކުރާ އުފެއްދުންތެރި ޝަކުވާއަށް ވާންޖެހެއެވެ. ކޫސަނި ޝަކުވާތަކުން ގުޅުން ތައް ބުރިބުރިވެގެންދެއެވެ. ޝަކުވާކުރުމަށް ވެސް ވަކި އިމެއް މިނެއް ކަނޑައަޅާށެވެ. އިމެއް މިނެއް ނެތި ކުރާ ޝަކުވާތަކުން ރަހްމަތްތެރިން ގެއްލި، އެކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންގެ ނަފުރަތު ލިބުމަށް ބާރަކަށްވެއެވެ. އަނެކާއަށް ނުނިޔަތްލާ ކުރެވޭ ޝަކުވާތަކުން ތިބާގެ ދިރިއުޅުމަށް ހިތްދަތިކަމާއި އެކަނިވެރިކަން ގެނުވައެވެ. އެހެންކަމުން ޝަކުވާތަކުން އެއްކިބާވުމަށް ތިބާގެ އަމިއްލަ ނަފުސު އިސްލާހުކުރާށެވެ. އަނެކާގެ ޒިންމާތަކަށް އިނގިލި ދިއްނުކޮށް ތިބާ ޒިންމާދާރުވާށެވެ. އަމިއްލަ ޙައްޤުތައް ނުލިބުމުގެ ޝަކުވާތައް ނުކުރާށެވެ. ޝަކުވާއަކީ ގުޅުންތައް ހީނަރުކުރާ ކަތުރުފަންޏެވެ. ތިބާ ޝަކުވާކުރުން ހުއްޓާލުމުން ތިބާއަށް އަޑުއަހަންޖެހޭ ޝަކުވާ ވެސް މަދުވާނެއެވެ. މިކަން ވަޒަންކޮށްލުމަށް އަމިއްލަ ނަފުސުން ފަށާށެވެ.
